Nederland kan zich in klimaatzaak op de kaart zetten
Dinsdag 14 juni vond er in Den Haag een rechtszitting plaats, die grote gevolgen kan hebben voor het klimaatbeleid in Nederland. Wat is de visie van Meewind op de klimaatzaak die Urgenda heeft aangespannen tegen de Nederlandse staat?
Een effectiever klimaatbeleid, waarbij de CO2-uitstoot drastisch wordt verminderd. Dat is wat Urgenda, samen met 900 mede-eisers, bij de rechter wil afdwingen. De eisers stellen dat de politiek zijn verantwoordelijkheid niet neemt om zijn eigen burgers te beschermen tegen gevaarlijke klimaatverandering. Nu en in de toekomst.
Steun
“Als Meewind steunen wij het initiatief van Urgenda”, stelt Meewind-bestuurder Willem Smelik. “De politiek richt zich te veel op de korte termijn, wat overigens een logisch gevolg is van onze huidige democratie. Mensen zijn meer geïnteresseerd in hun directe problemen en geven prioriteit aan hun eigen belangen op de korte termijn. De hypotheekrente, asielzoekers, files; dat zijn onderwerpen die scoren bij het electoraat. Belangrijke onderwerpen met directe kosten maar economisch gewin op de langere termijn, zoals klimaatverandering, zijn voor de politiek vaak lastiger te communiceren.”
Minder urgentie? Minder stemmers. Zo werkt het nu eenmaal in de politiek.
Nieuwe democratie
Als de rechterlijke macht een effectiever klimaatbeleid oplegt, verlost dat de politiek van een lastig dilemma, stelt Smelik. “Dan móét de overheid zijn verantwoordelijkheid wel nemen; dan is er geen discussie meer mogelijk. Wat Urgenda en haar mede-eisers doen kun je zien als een nieuwe vorm van democratie; je rechten afdwingen via de rechter. De rechterlijke macht kan in deze klimaatzaak beslissen over een hoger en algemeen belang.”
Nieuw elan
Smelik ziet nog een belangrijk voordeel aan de klimaatzaak. “Het is een geweldige kans om Nederland op de politieke kaart te zetten. Als de rechter de politiek dwingt tot het voeren van een langetermijnvisie op het gebied van klimaat, zullen ongetwijfeld meer landen volgen. In België is inmiddels al een zelfde traject opgestart.
“Een positieve uitspraak van de rechter kan Nederland nieuw elan geven. Tegelijkertijd kan het een boost betekenen voor het internationale klimaatbeleid, als meer landen volgen. Dat is van groot belang, ook gezien het feit dat dit jaar een internationaal klimaatakkoord moet worden gesloten.”
Transitie naar duurzame energie
Smelik heeft de rechtszitting op dinsdag 14 april met belangstelling gevolgd. “Mooi om te zien hoe Urgenda-directeur Marjan Minnesma, met opgestoken haar en statig als een koningin, tegenover de rechter zit, terwijl ze namens toekomstige generaties Nederlanders een belangrijk punt bevecht.”
Minnesma maakt namens Urgenda bezwaar tegen het feit dat de overheid het vervangen van fossiele brandstoffen door zonne- en windenergie al jarenlang voor zich uitschuift. “Dat is ook de reden dat we in 2006 hebben besloten om Meewind op te richten”, stelt Smelik. “Ons doel is om de transitie naar duurzame energie te versnellen. In onze ogen liet de overheid dit liggen, zodat wij daar als duurzaam beleggingsfonds onze verantwoordelijkheid in hebben genomen.”
Maatschappelijk draagvlak
Met eigen vermogen, maatschappelijk draagvlak en een effectief lobbykanaal zet Meewind zich in om meer duurzame energieprojecten mogelijk te maken. “En dat er maatschappelijk draagvlak is voor meer duurzaamheid, dat blijkt wel weer uit deze klimaatzaak”, besluit Smelik. “Nu is het zaak dat de overheid dat gaat inzien, al dan niet gedwongen door de rechter.”
De uitspraak in de klimaatzaak is 24 juni 2015. De uitkomst durft Smelik nog niet voorspellen maar zoals ook de pleiters stellen: “Als de rechter een negatieve beslissing neemt voor de duurzaamheid in Nederland, dan vraag ik me af: hoe kan hij dat later uitleggen aan zijn kinderen en kleinkinderen?”